Voor u, in meer pixels dan uw boekverkopers zullen vermoeden, schemert of schittert de vernieuwde nieuwsbrief van Boekhandel Bijleveld. Er zijn minder titels opgenomen – onze hoop is dat de nieuwsbrief hierdoor een sterkere focus krijgt.
Het kan zijn dat we in de nabije (of minder nabije) toekomst nog eens met format spelen, zoals in stijl en vorm de literatuur dat zelf ook graag mag. Allors, u begrijpt het wel.
Tot slot nog een blijde boodschap: voor de leden van het Poëzieabonnement ligt weer een schitterende bundel met inhoudelijk schrijven klaar. Ditmaal is het debuut van Lies Gallez (NRC ‘Rijzend talent van 2021) gekozen, het razend interessante Honger, heteronormativiteit & het heelal.Ook geïnteresseerd in het vier jaarlijkse Poëzieabonnement? Aanmelden kan hier!
Klassiek en een klassieke
In Ilja Leonard Pfeijffersmonumentale, rijk gedocumenteerde historische romanAlkibiades, legt de gelijknamige hoofdpersoon, die bekend stond als mooiste man van Griekeland, verantwoording af. In hoeverre was hij, een extravagante, tamelijk briljante, androgyne, biseksuele en omstreden politicus en veldheer, verantwoordelijk voor het verval van de Atheense democratie en de nederlaag tegen Sparta tijdens de Peleponnesische Oorlog? Het kloeke boek is goed voor een universeel verhaal over ambities in een onvolmaakte wereld.
Ter gelegenheid van zijn afscheid aan de Universiteit publiceerde de Utrechtse hoogleraar Frits van Oostrom een culturele geschiedenis over een van de beroemdste middeleeuwse verhalen uit Europa. Belegen is de vertelling nooit geworden, sterker nog, keer op keer bleek Reynaert de Vos een parabel over de actualiteit. In het rijkelijk geïllustreerde en met zorg uitgegevenDe Reynaert, Leven met een middeleeuws meesterwerkonderzoekt Van Oostrom de blijvende populariteit op zeer erudiete en tomeloos enthousiaste wijze.
Haast, humor en een hedendaagse Raskolnikov
Max Porter is veel lezers dierbaar vanwege Verdriet is het ding met veren, maar ook het met Keltische mythologie verweven boek Lanny, over de vermissing van een klein jongetje was een rijke leeservaring. Ook in het recent verschenenShylopen diverse genres in elkaar over, en opnieuw wisselen lettergrootten elkaar af. De hoofdpersoon, de tiener waarnaar de titel verwijst, is een brok innerlijke onrust. In de novelle volgen we hem een aantal uur tijdens een nachtelijke ontsnappingspoging uit het tehuis voor moeilijk opvoedbare kinderen. Hij luistert naar de muziek door zijn koptelefoon en de stemmen in zijn hoofd, bijvoorbeeld die van de van hem vervreemde moeder. Het resulteert in een empathisch portret, met een vleugje wonder.
De zonderlinge situatie die Olivier Willemsen beschrijft zijn nieuwe roman Terug op de achterbank,leent zich uitstekend voor deze zwartkomische vertelling. Op aandringen van een goede vriendin gaat de hoofdpersoon – een volwassen man van 42 jaar – mee met zijn ouders op zomervakantie naar een vakantiehuisje in Auvergne. Zijn relatie is voorbij, en een depressieve periode is nog maar net achter de rug. Als vanzelf nemen de drie weer hun aloude positie binnen het gezin in. Volstrekt herkenbaar, en voor velen volkomen invoelbaar: het is alsof er geen tijd voorbij is gegaan. Terug op de achterbank observeert de zoon zijn ouders en ondergaat hij opnieuw de geborgenheid die het liefdevolle gezin hem altijd heeft geboden, maar ditmaal met geheel andere ogen.
Terwijl zijn vrienden op het strand drinken en geinen, loopt de hoofdpersoon uit Victor Jestins knap vertaalde Hittejachtig rond over de Franse camping. Of hij trekt zich schielijk terug in zijn tentje, terwijl de zon andere vakantiegangers juist eruit werkt. Léonards afzijdigheid wordt veroorzaakt door de tragische overlijden van een leeftijdsgenoot. Leonard, die getuige was, was te geschrokken om hem te hulp te schieten, en in paniek heeft hij zich daarop in een lastig pakket gewerkt – het schuldgevoel van deze hedendaagse Raskolnikov is overweldigend. Dit knap vertaalde debuutwon in Frankrijk terecht grote prijzen. De omstandigheden van de jonge conservatoriumstudent zijn voor het verhaal al bijzonder aangrijpend, zinnen als: ‘we moesten opschieten met gelukkig zijn’, máken dit boek.
Levensvormen in beeld en doen
Hoewel Hilma af Klint (1862–1944) en Piet Mondriaan (1872–1944) elkaar nooit hebben ontmoet, laten het boek en de bijbehorende expositie (thans in Tate Modern, en vanaf 7 oktober in Kunstmuseum Den Haag) zien dat hun eigenzinnige stijlen deels ontstaan zijn uit een gedeelde fascinatie voor de spirituele wereld, en deels uit het verlangen om de krachten die achter het leven op aarde verborgen gaan in zicht te krijgen. Een andere overeenkomst was dat beiden als landschapsschilders hun weg vonden naar een geheel eigen abstracte beeldtaal. Hilma af Klint & Piet Mondriaan: Levensvormen biedt nieuwe perspectieven op hun werk en gaat in bredere zin in op de ontwikkeling van de abstracte kunst in de context van hun tijd.
Om het kleurrijke en boeiende werk van in steeds de bredere kring bekende en geliefde Hilma af Klint beter leren kennen, kun je haar werken veelvuldig en met verwondering bekijken, maar neem zeker de recente Hilma af Klint, A Biography van Julia Vosster hand. In een door mannen gedomineerde wereld, wist zij in het kosmopolitische Stockholm van haar tijd een abstracte kunstvorm te ontwikkelen, ruim voordat Kandinsky, Malevich, en ja: Mondriaan vergelijkbare paden insloegen. Ook haar andere kanten worden besproken: waaronder haar belangrijke bijdragen aan de mystieke traditie.
Chloé Cooper Jones, werd geboren met het caudaal regressie syndroom, een handicap die niet alleen haar postuur en loop beïnvloedt, maar ook haar denken en persoonlijkheid. Door een onmogelijk geachte zwangerschap wordt zij plots gedwongen zich op een andere manier tot zichzelf en de wereld te verhouden. Haar Easy Beauty, On Seeing and Being Seenis een Odyssee die bij de haar veilig gewaande ‘neutrale’ levenshouding begint, en haar door tijd en ruimte voert langs musea, opera’s en concerten, langs sportevenementen en overweldigende natuur. Jones is een denker, die in haar essays taboes aan de orde stelt, de schoonheidscultus ontrafelt en zo een helder tegenwicht vormt van oppervlakkige cultuur – en dat met een adembenemend bedreven pen.
In Eve Bites Backzet schrijver en literatuurdocent Anna Beer tegenover bekende literaire grootheden (mannen, vanzelfsprekend) steeds een vrouwelijke tijdgenoot in het zoeklicht. Veel van de door haar besproken auteurs ontbreken in de Britse literaire canon. Wie kent Julian of Norwich, Margery Kempe, Aemilia Lanyer of Anne Bradstreet? Wie heeft ooit gehoord van Mary Wortley Montagu en Mary Elizabeth Braddon? De meeste lezers zullen slechts bekend zijn met een klein aantal van de besproken schrijvers; waartoe de gevierde Jane Austen en Aphra Behn behoren. Beer toont hoe het dominante beeld van ‘de vrouw’ de waarde bepaalde van het werk dat deze auteurs tussen de 14e en de 19e eeuw publiceerden. Er valt, kortom, nog veel moois te ontdekken.
Wie een boek wil over seks, gender, vrijheidszin en creativiteit, leze dit boek! Nino Strachey (historica en inderdaad telg van het befaamde Strachey-geslacht), bekend van de rijk geïllustreerde uitgave Rooms of Their Own, gaat in Young Bloomsburydieper in op de Bloomsbury Group. Baarden deze schrijvers en kunstenaars voor WOI al opzien, in de jaren daarna werd die reputatie van deze bohemiens nog eens versterkt door hun controversiële levensstijl, waarbij travestie, homo- en biseksualiteit niet of nauwelijks verhuld werden. Strachey brengt met vlotte pen en gevoel voor humor hun denken over en breken met de Victoriaanse mores voor het voetlicht. En passant verbindt ze hun zelfgekozen vrijheden aan hun ongebreidelde creativiteit – en aan de literaire en beeldende schitterende werken die ze voortbrachten.
Wat had je verwacht – wolken als ribben na de slacht?
Maar nee, boven zee niets op stapel, de kleuren
vervloeien gestaag richting nacht, geluiden versterven,
de branding is ruis maar dat filter je weg. Mooi,
maar o, de verkoeling verandert in huiver; een hand
op je lende en stappen waar helmgras alleen maar
kan buigen. De duinvallei biedt wat beschutting,
ruggen beschermen de heesters, wortels van heesters
die hellingen stutten. Vlierbes, vlasbekje
vingerhoedskruid, het lager gelegen heldere kreekje
laat zien waar de kuifeend naar duikt – twee aalscholvers
nemen de wijk voor het dier dat zijn rooftocht maskeert
door innemend te zuchten.
