Boeken! Licht in de donkere dagen

Posted on by
*|MC:SUBJECT|*
Geachte lezer,
De donkere, maar bijzonder gezellige, misschien wat stressvolle, maar zo dankbare dagen zijn op handen. De Sint en de pieten trekken over de daken, de Kerstman werkt op de Noordpool al aan de conditie van zijn rendieren. Boekhandel Bijleveld is alle dagen van de week geopend, zou u uit naam van zeg de goedheiligman aan een pakje willen komen voor in een schoen of juten zak.
Ter suggestie hebben wij hieronder een uiteenlopende selectie gemaakt ter verrijking van de innerlijke mens. U vindt de winnaar van de The Booker Prize naast Nederlandse debutanten en biografische fictie. De geboorte van de Romantiek naast mislukte levens, wolven en andere natuur naast kleurrijke tapijten, zwevend boven een ‘Bildts’ gedicht – dat niet rijmt maar gelukkig klinkt als een klok.

Over gedichten gesproken: het indrukwekkende Bewijs van bewaring van Iduna Paalman is gekozen voor ons poëzie–abonnement! De bundel ligt met een inhoudelijk schrijven voor de abonnees klaar. Ook vier keer per jaar een dichtbundel met een inhoudelijk schrijven ontvangen? Schrijf u hier in!
Lady into Fox
Tijdens een wandeling in de bossen van het heuvelachtig Oxfordshire in Lady into Fox verandert even plotseling als onverwacht de pasgetrouwde mevrouw Tebrick in een vos. Haar aan haar toegewijde man probeert zo goed en zo kwaad als dat maar gaat de verandering in hun leven een plek te geven, terwijl zij haar best doet haar menselijkheid te behouden. Dit moderne sprookje van de tot de Bloomsbury Group behorende David Garnett is voor ons een ontroerend pareltje. De leesvreugde wordt nog eens verheugd doordat de vertelling vergezeld gaat van de mooie, soms aan het wonderlijke rakende houtsnedes van Davids Garnetts eerste vrouw R.A. Garnett. Dat zoiets bestaat is al een plezier, het goede nieuws is dat we de novelle nu voor maar €2,50 kunnen aanbieden!
Van Schervenstad en flessenhart
Ellen Ombre, wier Erfgoed De Groene duidde als een belangrijk boek, keert met Last een andermaal terug naar Suriname. Ditmaal echter volgen we Lot, die na jaren in Nederland gewoond te hebben, terugkeert naar haar geboortegrond waar zij in de jaren ’50 opgroeide. Daar doet ze onderzoek naar haar inmiddels overleden vader, die net als Lot in de ban is van de de zogenaamde ‘Negerjoden’ de nakomelingen van Sefardische plantagehouders en hun tot slaaf gemaakten, van welke gemeenschap zij mogelijk afstammen. Net als Ombre overigens, waarmee de roman het terrein van de non-fictie betreedt. De voorheen onder het pseudoniem Joubert Pignon schrijvende Robert Schuit, publiceert met Flessenhart zijn eerste roman, onder eigen naam. De korte verhalenschrijver blijft trouw aan zijn metier, daar het een roman in korte verhalen is. Met oog voor absurde in de realiteit – en de realiteit van het absurde – voert Robert Schuit in deze eerste Schuit Schuit op, die laverend tussen de zorg voor zijn vader en de liefde een nieuw leven voor zichzelf probeert te vinden. Ook Hanan Faour debuteert, in haar geval met Schervenstad. De roman van de aan ArtEZ afgestudeerde Venrayse gaat over een tweeling, die op hun veertiende door een stukgelopen huwelijk van elkaar gescheiden werd. Nadine blijft bij haar moeder in Limburg, terwijl Isaac met hun Libanese vader naar zijn geboorteland vertrekt. Als na jaren de explosie in de haven van Beirut plaatsvindt, móet Nadine erheen. In De kampschilders wordt op ingenieuze wijze de verhalen van drie kunstschilders verweven die in dezelfde kampen belanden als Jan Brokkens ouders. Aan de hand van Rudolf Bonnet en Willem & Maria Hofker brengt hij het culturele leven van Bali tot leven, zonder voorbij te gaan aan de indringende angst tijdens de lange internering.
De zeven manen van The Booker Prize 2022 
Het was dit jaar een bijzonder lastige keuze voor de jury van The Booker Prize, dat men toch viel voor Shehan Karunatilaka’s metafysische thriller The Seven Moons of Maali Almeida, is deels te danken aan het lef en de humor van zijn manier van vertellen. Terwijl het verminkte lichaam van Maali Almeida in het Beira-meer van Colombo wegzakt, wordt de ziel van de oorlogsfotograaf, fervent gokker en homoseksueel-in-de-kast wakker in een hemels visakantoor. Veel tijd om na te denken over de identiteit van zijn moordenaar is er niet. Ook in het onstoffelijke is zijn tijd is eindig: voor er zeven ‘manen’ voorbij zijn, moet hij twee dierbaren naar zijn goed-verborgen foto’s zien te leiden, die te midden van de Sri Lankaanse burgeroorlog het land ontegenzeggelijk zullen doen opschudden.
Tind en drang
Mohamed Mbougar Sarr won vorig jaar de Prix Goncourt, op 32 jarige leeftijd – wat bijzonder jong is voor om gelauwerd te worden. De diepst verborgen herinnering van de mens schijnt dan ook te getuigen van adembenemend vindingrijkheid, waarin steeds de keuze tussen schrijven en leven centraal staat. In de roman krijgt de in Parijs woonachtige jonge Senegalese schrijver Diégane Faye een verloren gewaande klassieker van T.C. Elimane in handen, ook wel bekend als ‘de zwarte Rimbaud’. De vondst zet Faye op een labyrintische zoektocht die zijn verdere leven zal bepalen. Eva Tinds De vrouw die de wereld verenigde wordt gezien als een briljante psychologisch-biografische roman over de zoöloog en eerste vrouwelijke poolreiziger Marie Hammer (1907-2002), die tijdens haar carrière probeerde te bewijzen dat de huidige continenten ooit een waren – zoals we nu weten. Haar onderzoek en onvermoeibare pogingen haar vakgenoten te overtuigen komen niet zonder consequenties op persoonlijk vlak. Andrés Barba, van de veelgeprezen roman Republiek van licht en het kleinnood Kleine handen, schrijft in Het leven van Guastavino en Guastavino over de Valenciaanse architect Rafael Guastavino die eind 19e eeuw samen met zijn zoon naar New York reist om een bijzondere techniek van het tamboerijngewelf te patenteren – zonder een woord Engels te spreken. Kate Zambreno’s Drang mag dan verleidelijk meanderen, een artistieke crisis voorkomt de hoofdpersoon haar roman in te leveren. In plaats daarvan volgt ze haar creatieve obsessies: van dierbare kunstenaars tot de bewoners en zwerfhonden uit haar buurt. Zekerder van haar koers wordt ze er niet van, tot een intense maar tedere gebeurtenis alles ingrijpend verandert.
De geboorte van de Romantiek
De revolutie van de geest vond niet plaats in aanloop tot de bestorming van de Bastille, maar in het kleine universiteitsstadje Jena, waar filosofen en dichters de idee van het ‘ík’ voorop in hun denken plaatsen. De stroming die inmiddels bekend staat als de Romantiek kwam mede voort uit het denken van Hegel, Fichte en Schelling en de werken Goethe, Schelling en Novalias. Wat hen, wetenschapper Alexander von Humboldt en de omstreden broers Schlegel bond was niet louter geestelijk verwantschap; Andrea Wulf brengt in Rebelse Genieën de markante Caroline Schlegel in beeld: een spin in het web, rondom en met wie de sprankelende geesten hun vernieuwende ideeën over ware vrijheid en de eenheid van natuur scherpten, en in wier invloedsfeer diepe vriendschappen ontstonden.
Mislukking en herinnering
Een leven kan geplaagd door mislukkingen zijn en toch de moeite waard zijn van het navertellen. Dit geldt zeker voor de ondernemende Zeeuwse koopman Jan Bekker Teerlink (1759-1832) die tot driemaal toe op de terugweg van het verre oosten zijn schip met lading en al verloor aan vijandelijke schepen. Roelof van Gelder kwam in een Londons archief het eveneens in beslag genomen privé-archief van de koopman op het spoor. Mede op basis van deze brieven weet hij in De koopman van Kanton Bekker Teerlink (opgewekt humeur, wel veel kiespijn) en zijn tijd tot leven te wekken. Uwe Wittstocks Februari 1933, De winter van de literatuur wérkt: de collagestijl van dagboekfragmenten, columns en nieuwsberichten maakt tastbaar hoe binnen een maand het rijke Duitse culturele leven verandert in simpelweg overleven. De historicus en essayist Ian Buruma verbindt in De fantasten drie personen die op het eerste oog maar weinig lijken te hebben. De persoonlijke masseur van Heinrich Himmler, ook wel ‘de magische Boeddha’ genoemd, een Mantsjoeprinses die voor de Japanse geheime dienst werkte en de in Nederland bekende Joodse immigrant – bekend van de Friedrich Weinreb-affaire. De drie zijn allemaal echter bedriegers gebleken, en fantasten die in hun eigen leugens begonnen te geloven – het maakt een intrigerende een geschiedkundige les over de relativiteit van identiteit en de omgang met het verleden. In China na Mao  gaat Frank Dikötter in op de Chinese geschiedenis vanaf 1976. Het land maakte een sterke economische groei door, maar veel informatie daarover is onbekend. Wie echter verder kijkt, ontwaart scheurtjes in de economische systemen van deze grootmacht, en ook de balanceer-act van de macht blijkt wankel.
De Jan Wolkers Prijs
Het zal u niet ontgaan zijn, maar om het vieren nogmaals te vieren: Tijs Goldschmidts Wolven op het ruiterpad heeft de Jan Wolkers Prijs gewonnen! Volgens de jury werkt het boek betoverend door ‘de rijkdom die de natuur te bieden heeft. Waarin elke noot loepzuiver gezongen wordt en elk woord op z’n plaats staat. Een boek dat alleen kan worden geschreven wanneer de maker beschikt over kennis, gezag en talent om dat uit te serveren. Een boek kortom dat uitblinkt door een meesterlijke stijl’. Typisch Goldschmidt, met andere woorden. De van foto’s voorziene essaybundel, kijkt naar evolutie en ons beeld van wilde natuur. Trouw aan het omslag, en ruim voor de (vermeende) temming op de Hoge Veluwe, bevat het ook een actueel essay over onze sprookjesachtige angst voor wolven.
KUNST
Zijn gedetailleerde wandtapijten hebben Koen Taselaar veel ruchtbaarheid gegeven. Het Rollable Ramblings  bevat een uitgebreide verzameling daarvan, en geeft een indruk van zijn zich al maar ontwikkelende, veelal kleurrijke werkwijze. De uitgave is daarbij bijzonder, op ‘Japanse’ wijze uitgegeven, waarbij elke omgeslagen bladzijde uit twee op de snede verbonden vellen (een recto, een verso) bestaat. Het feministische werk in Kubra Khademi’s Political Bodies bevat een vrouwelijk universum, dat vrij van schaamte is en waarin ruimte is voor zelfbeschikking – haar daad van differentiatie en activisme, maakt gebruik van religieuze, mythologische en politieke motieven. Mark Manders‘ Zeno X Gallery bevat een overzicht van 28 jaar van Manders’ werk dat bij en via de Antwerpse galerie ten toon is gespreid. Die werken leunen deels op de klassieke traditie, maar incorporeren vaak zeer hedendaagse materialen. Goed zichtbaar in de catalogus is de tendens steeds plastischer te werken en ook de mens lijkt meer voorop te zijn gaan staan. De catalogus Das Maximale- The Maximum Minimum van Goslar Kaiserring-prijswinnaar Wiebke Siem brengt het genre-overschrijdend oeuvre in beeld van deze kunstenaar, die met haar werk het debat aangaat over arbitraire in- en uitsluiting van kunstvormen in de contemporaine kunst.
Dubbelleven
Titia Lont

Dou hest de burostoel
al wat feerder fortskoven
dyn kreaze mantelpakky al lang
ferroild foor wat wiidwaidiger spul.
Jim mim saai al: ”t Is ‘n sônde sykte’
maar dut saist hur ok niet folmôndig na
ast offens weer ‘s boven de wc-pot hangst.
Sont ‘n maand as seuven hest ‘n dubbelleven
dat fan akkount manager en aspirant-mim.
Nag ‘n stikminnig weken en dan sist fertiisd
in rompertsys, opleverdata, pakruften,
kânsrike prospekts, soogkompressen,
BMR-prikken, offertes, hândkolven
en gaan soa maar duer. Trouwens:
Dou mâgst in ‘e hannen knipe
at die klaine protter fan dij
op ‘e útrekende datum
konform offerte
leverd wort.
WIE LEEST, BEWEEGT DE GEEST