Geachte lezer,
Het mag dan wel een enigszins aarzelende start van de lente zijn, ons boekenhart warmt zich aan de gedachte dat meer dan 250.000 mensen de petitie tegen de voorgenomen BTW-verhogingvan boeken hebben getekend. En dat terwijl tezelfdertijd de zojuist al in Nederlandse vertaling verschenen nieuwe roman van Haruki Murakami, De stad en zijn onvaste muren, ons uitnodigend glimlachend aankijkt.Uit de overige rijke overvloed van recente publicaties vindt u hieronder een bescheiden selectie pareltjes. Daarnaast is tevens aandacht voor Miranda July’s All Fours en stippen we de longlist van de Europese Literatuurprijsaan. Kom vooral langs in onze winkel, of bestel uw boeken bijvoorbeeld met een e-mail naar boekhandel.bijleveld@gmail.com.
Miranda July: All Fours
In de recent verschenen en reeds vertaalde roman All Fours van Miranda July, staat een 45-jarige semi-bekend kunstenaar centraal, die zichzelf opnieuw wil uitvinden zonder een idee wat het gaat opleveren. De vrouw besluit spontaan om met de auto dwars door de Verenigde Staten van Los Angeles naar New York te reizen. Kort nadat haar man en kind in de achteruitkijkspiegel zijn verdwenen, neemt de vrouw zomaar een afslag en huurt een kamer een goedkoop motel. Aanvankelijk voor één nacht, maar al snel blijkt dat ze niet van plan is hier nog weg te gaan. Gaandeweg verandert ze de kamer in een luxe suite en begint een affaire met een jongere, getrouwde man. Uiteindelijk is het onontkoombaar dat aan de vluchtidylle een einde moet komen, en valt de realiteit van haar bestaan als moeder, echtgenote en vrouw in de overgang niet meer te ontkennen.
Miranda July zou begin juni te gast zijn in een BookTalk van ILFU over haar werk, maar helaas is dit evenement afgelast wegens onverwachte gezondheidsproblemen van de auteur.
Boeken om te bewaren
Yael van der Woudensdebuutroman De bewaring (The Keepsake) speelt zich af in het naoorlogse Overijssel. Kogelgaten zijn weer gedicht, herinneringen aan de Holocaust zo veel mogelijk verstopt. Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat om bij haar de zomer door te brengen. Eva is in alles het tegendeel van Isabel. Waar Isabel houdt van rust, stampt Eva door het huis en trekt ze letterlijk alles uit de kasten. Dan beginnen er kleine dingen – een lepel, een mes, een kom – uit het huis te verdwijnen. Heeft Eva er iets mee te maken? Koortsachtig houdt Isabel haar in de gaten, totdat ze een ontdekking doet waardoor netjes afgedekte geheimen uit de schemerzone treden. Misschien is de oorlog niet echt voorbij.
Lammert Voos’ nieuwe roman Jericho speelt zich af tegen de achtergrond van een verwoestende burgeroorlog. Journalist Adam probeert zich een weg te banen naar de belegerde stad Jericho, voortgedreven door een haastig gemaakte belofte. Die wordt nog moeilijker te vervullen als zijn pad wordt gekruist door onderwijzeres Lidija, die met haar familie naar de stad is gevlucht, en de barman van Hotel International, Devlet, die met gevaar voor eigen leven de vluchtelingen voorziet van voedsel. En dan is er de cynische VN-sergeant De Jong, die om onduidelijke redenen Adam wil helpen met zijn zoektocht. Als de stad definitief ingesloten raakt, ontstaat er een complete anarchie, waarin Adam, Lidija en Devlet hun waardigheid en menselijkheid proberen te bewaren. Maar is dat in oorlogstijd wel mogelijk?
In Onderland, de nieuwe roman van Alma Mathijsen, bestaat een land dat zich alleen openbaart aan mensen die weten wat misbruik is. Hier leven monsters uit het verleden samen met hun prooi. Nachtmerries dwalen vrij rond door dit zonderlinge rijk waar niets verborgen blijft. Op een dag belandt ook Harper in Onderland, waar iedereen een manier heeft gevonden om te overleven. Harper heeft geen idee hoe ze dat moet aanpakken. Als haar lichaam en haar hoofd steeds verder van elkaar afdrijven, kan ze haar verleden niet langer ontkennen. Voor dit boek trok Mathijsen met negen mensen op die, net als zij,seksueel misbruik hebben meegemaakt. Allen hebben jarenlang gebouwd aan een minutieus uitgedachte binnenwereld, maar nu komen hun overlevingstrategieën voor het eerst aan het licht.
In Sanne Huysmans’ roman Iemand moest het doen dringt de vooruitgang onverbiddelijk een dorpsgemeenschap binnen. Terwijl de kapel bij de ingang van het dorp verkommert, droomt een dochter van de verre stad, zet een oude notelaar zich schrap en probeert een gepensioneerde vuilnisman de wereld een beetje beter te maken. Met haar bewierookte stijl zet Sanne Huysmans een wereld neer die verontrustend bekend voorkomt. Iemand moest het doen is een roman over de noodzaak van dienstbaarheid en de tragiek van verwachtingen, en vooral een portret van een gemeenschap die vasthoudt aan de waarden die ze onontkoombaar zal verliezen.
Wanneer de jonge Rensing in Manik Sakars roman Ossenkop in 1975 afstudeert aan de Slagersvakschool, weet hij alles van het slagersvak en het bestieren van een slagerij. Al zit hij vol ideeën over hoe hij het slagerijwezen op zijn kop gaat zetten, hij mist hij één noodzakelijke eigenschap voor succes: een talent voor de omgang met mensen. Na de dood van zijn vader probeert hij met zijn nieuwe echtgenote aan zijn zijde zijn idealen te verwezenlijken. Maar om hem heen veranderen de tijdgeest, het dorp en de wensen van de klanten. Als de omzet dan terugloopt, ontbrandt steeds meer een strijd van één slager tegen een steeds grotere wereld.
Viet Thanh Nguyen: memoires van een buitenstaander
De memoires De man met twee gezichten (A Man With Two Faces) van de Pulitzer-prijs winnende auteur Viet Thanh Nguyen is een humoristische maar ook sarcastische blik op wat het inhoudt om migrant te zijn in een omgeving die jou als anders ziet. Nguyen verwierf wereldwijde faam met zijn overrompelende debuut De sympathisant (The Sympathizer) en in zijn nieuwe boek maakt hij zijn reputatie waar. Hij begint zijn herinneringen als hij vier jaar oud en hij met zijn familie gedwongen wordt om Vietnam te verlaten. Als vluchtelingen komen ze aan in de Verenigde Staten, waar de kleine Viet direct bij zijn ouders wordt weggehaald en wordt ondergebracht bij een Amerikaanse familie. Later wordt het gezin weer herenigd en vestigt zich in San José. Achter de zonnige façade van wat Nguyen AMERIKA™ noemt, schuilt het werkelijke Amerika: een samenleving vol vuurwapens, en geweld. Als de negenjarige Viet op kerstavond thuis tekenfilms kijkt, krijgt hij te horen dat zijn ouders zijn neergeschoten in hun kruidenierswinkel. Jaren later ziet de tiener Nguyen films over de Vietnamoorlog, zoals Apocalypse Now, en dat bloedstollende cinematografische drama brengt hem in een existentiële crisis: hoe kan hij zowel Amerikaan als Vietnamees zijn, zowel potentiële moordenaar als de persoon die wordt gedood?
Keizers en vrede
Trilogie van de oorlog is de meest ambitieuze roman tot nu toe van Agustín Fernández Mallo, winnaar van de Europese Literatuurprijs 2022. De eerste hoofdpersoon is een schrijver die op reis gaat naar het onbewoonde eiland San Simón, dat tijdens de Spaanse Burgeroorlog door Franco werd gebruikt als concentratiekamp. Intussen keert in Miami Kurt Montana, de vierde astronaut die Neil Armstrong en co in het geheim vergezelde naar de maan, terug naar de belangrijkste gebeurtenissen uit zijn leven, zoals zijn diensttijd in Vietnam en het zien van de aarde vanuit de ruimte. En in Normandië begint een vrouw aan een wandeltocht langs de stranden van D-Day om stap voor stap een aankomst van jaren eerder na te doen. Niet voor niets is dit boekdoor de kritiek beschreven als de roman die David Lynch en W.G. Sebald zouden schrijven als ze ooit hun krachten hadden gebundeld.
Het verre (en het) verleden in kaart
Laurent Binets onlangs vertaalde roman Perspectieven (Perspective(s))speelt in het zestiende-eeuwse Florence, waar zojuist de oude kunstenaar Pontormo blijkt te zijn vermoord. In zijn atelier wordt een schilderij gevonden van een wulpse Venus met het hoofd van Maria de’ Medici, de dochter van de hertog van Florence. Wie is de moordenaar en wie maakte deze majesteitsschennis? De grote schilder en kunsthistoricus Vasari, rechterhand van de hertog, leidt het onderzoek. Dat is nog niet zo eenvoudig: wie in Florence iets wil bereiken, heeft politiek inzicht nodig. Italië is het strijdveld van Frankrijk en Spanje, de twee grote mogendheden van die tijd. De hertog van Florence, Cosimo de’ Medici heeft bovendien te maken met de hebzucht van de koningin van Frankrijk, zijn nicht Catharina de’ Medici. En dan is Florence ook nog eens vol aanhangers van de rigide dominicaner monnik Savonarola, een aperte tegenstander van het naakt in de kunst.
De Italiaanse schrijver Alessandro Baricco, bekend van onder meer het beklemmende essay De Barbaren en de novelle Zijde, volgt in de roman Abel een gelijknamige hoofdpersoon, die op een 27-jarige leeftijd een legende werd. Hij beëindigde een overval door tegelijkertijd twee pistolen op verschillende doelen af te vuren. Een actie die bekendstaat als ‘De Mysticus’ en die maar weinigen met precisie kunnen uitvoeren. Abel is de sheriff van een klein stadje in een denkbeeldig Wilde Westen en hij is verliefd op Hallelujah Wood, een mysterieuze vrouw met kleine handen en oosterse lippen. Zij houdt ook van hem, maar zo nu en dan vertrekt ze zonder dat hij weet waar ze heen gaat. Zijn moeder is jaren eerder ook vertrokken, zonder terug te keren: ze nam vier paarden mee en liet hem, zijn broers en zus aan hun lot over. Met deze spirituele en filosofische, om niet te zeggen visionaire, western onderstreept Baricco zijn reputatie als speelse en intellectuele auteur.
In Lina Wolffs roman Duivelsgreep arriveert een Zweedse vrouw in Florence, waar alles haar vreemd en overweldigend toeschijnt: de geuren, de terracotta daken, de kerktorens, de verliefde stellen op straat. De man voor wie ze haar vorige leven heeft opgegeven, is dik en lelijk, en bijna zeker vragen de mensen zich af wat iemand zoals zij met iemand zoals hij te zoeken heeft. Maar dit kan haar niets schelen, vooralsnog. Toch duurt het niet lang voordat de jaloezie oplaait, en die is geheel wederzijds en fataal. Pas later zal ze zich afvragen wanneer ze haar grip op hem kwijt is geraakt, en wanneer hij zijn greep op haar onherroepelijk heeft verstevigd tot een verstikkende omklemming, zijn duivelsgreep.
Eva Baltasars De vrouw op de berg bevat drie novellen met de alleszins metaforische titels ‘Permafrost’, ‘Boulder’ en ‘Mammoet’. De titel ‘Permafrost’ verwijst naar de mentale staat van een vrouw met een permanent bevroren laag om haar lichaam die haar beschermt tegen een agressieve maatschappij. ‘Boulder’ verwijst naar de grote rotsblokken die her en der geïsoleerd liggen in de woestijn of ergens op de bodem van de oceaan. Ze lijken onkwetsbaar, maar tegen de tijd kunnen ze niet op. Ook de hardste rots slijt door weer en wind. Net zoals de hoofdpersoon van deze novelle, door haar geliefde Boulder genoemd, erodeert door het leven zelf.
Europese Literatuurprijs Longlist
Colm Tóibíns roman Long Island, die zowel in het Engels als in vertaling beschikbaar is, speelt zich af in het New York van de jaren zeventig. De Ierse Eilis Lacey woont al twintig jaar samen met haar man, Tony Fiorello, en haar kinderen in Long Island, en eerlijk gezegd iets te dicht bij haar schoonfamilie. Tot een schokkend bericht Eilis terugdrijft naar Ierland, naar een wereld die ze allang achter zich dacht te hebben gelaten, en naar manieren van leven en liefhebben die ze dacht verloren te hebben. Long Island is het vervolg op de geprezen roman Brooklyn. Daarin emigreerde de jonge Eilis naar Brooklyn voor een beter leven. Na de dood van haar zus keerde ze terug naar haar vaderland. Daar loopt ze Jim, een oude bekende en nieuwe liefde, tegen het lijf. De keus is hartverscheurend: teruggaan naar het bruisende Amerika, waar Tony op haar wacht, of blijven in het vertrouwde Ierland met Jim.
Het is 1938 in Elizabeths O’Connors Walvistij (Whale Fall) en voor Manod, een jonge vrouw die op een eiland voor de kust van Wales woont, lijkt haar wereld in te storten nog voordat ze een leven heeft kunnen opbouwen. Na de omineuze verschijning van een gestrande walvis op de kust en geruchten over onderzeeërs die de wateren onveilig maken, zetten de eilandbewoners zich schrap. Wanneer twee antropologen van het hoofdeiland arriveren om de gebruiken van de eilanders te bestuderen, ziet Manod een gelegenheid om het eiland te verlaten en het leven te gaan leiden dat ze altijd al voor ogen had. Maar terwijl ze hen over de kliffen rondleidt, raakt ze verstrikt in hun relatie en de toekomst waarop ze zo hoopte, lijkt buiten bereik te raken.
Abraham Verghese’s Het verbond van het water (The Covenant of Water) speelt zich begin vorige eeuw af in Zuid-India en vertelt het verhaal van Big Ammachi en haar zoon Philipose. Die laatste wordt gehinderd door een lichte vorm van ‘De Aandoening’, maar ontwikkelt zich toch tot een gerenommeerd schrijver. Dit is ook het verhaal van haar briljante kleindochter Mariamma, die een heel ander pad inslaat en een opleiding tot chirurg volgt. Zij wil het raadsel van ‘De Aandoening’ dat haar familie in zijn greep houdt oplossen. De ontdekking van een stamboom en de aantekeningen van haar vader, een dwangmatige dagboekschrijver, wijzen haar de weg, maar brengen nieuwe geheimen aan het licht die haar in de kern van haar wezen raken.
In Claire Messuds Deze vreemde bewogen geschiedenis (This Strange, Eventful History)valt kort na de val van Parijs in 1940 ver weg in het Griekse Salonika een familie uiteen. Daar neemt marineattaché Gaston Cassar afscheid van zijn gezin in het volste vertrouwen dat ze elkaar na de oorlog weer zullen zien. Het gezin komt deze periode echter niet ongeschonden door en een dramatische beslissing zal nog lang doorwerken. François, de oudste zoon, voelt het gewicht van de hele familie op zijn schouders, wringt zich later in zijn leven in bochten om zijn huwelijk op de rit te houden. En zijn zus Denise zoekt aan naar een soortgelijke liefde als die tussen haar ouders, maar voelt zich uiteindelijk daardoor bekneld. Weten de kleinkinderen van Cassar zich los weten te maken van de eerdere generaties?
Londen, mei 2021. Campbell Flynn, gekend kunsthistoricus en intellectuele ster, betreedt in Andrew O’Hagans Caledonian Road het rijk van de middelbare leeftijd. Gevoed door een behoefte aan bewondering en de fijnere dingen van het leven neemt hij mensen niet half zo serieus als zij zichzelf nemen. Dit zal de eerste van zijn vele fouten blijken te zijn. De tweede volgt vanzelf. Zijn briljante en provocerende student Milo Manghasa komt uit een onbekende en onzekere wereld, maar heeft ervaringen en ideeën die zijn docent prikkelen. Hij heeft echter ook een plan. In de loop van een gevaarlijk jaar komt een web van misdaden, geheimen en schandalen aan het licht, en Campbell Flynn zal zichzelf misschien niet kunnen beschermen tegen de verpletterende ontmaskering van al zijn dubieuze privileges.
Bernard Wesseling, Ontkrachtingen en affirmaties
Kat
Een kat is een aparte vogel.
Beetje liefhebben
in mensen
en zoveel aan leven verslapen
dat je je sterfelijkheid
onschadelijk maakt.
